Ljudska prava i prava zena

Ljudska prava i prava žena... 4 problema:	Kontraverzna je tvrdnja da međunarodne odredbe o ljudskim pravima isključuju žene. Upravo suprotno: od samog početka deo UN-ove deklaracije bila i naredba da se ni jedan čovek ne sme oštetiti po osnovu njegove polne pripadnosti. Međutim, jednako kontraverzna je i činjenica da se još i danas širom sveta upravo žene i to zbog njihove polne pripadnosti ograničavaju u svojim ljudskim pravima, i to čak u jednom od najvažnijih i osnovnih prava - pravu na život i telesnu nezavisnost. Feministkinje kritikuju koncept ljudskih prava. Po njihovom mišljenju koncept ljudskih prava je previše oslonjen na zapadnjačko građansko društvo i orentisan prema problemima muških članova porodice.
1) Nasilje nad ženama je privatna stvar?	Prvi gravirajući problem je podela na dve sfere, koja postoji u gotovo svim današnjim društvima: "javno" i "privatno". Tradicionalno, ženama se dodeljuje sfera "privatnog", a muškarcima sfera "javnog". Zaštita privatne sfere je kostituisana kao jedno od veoma bitnih ljudskih prava. Ipak, koliko god je ova zaštita privatne sfere bitna, kako bi se sprečilo uplitanje države u istu, ona istoj toj državi omogućava da kršenje prava žena ne posmatra kao kršenje ljudskih prava, već da to označi kao privatni problem u koji se država ne može i ne želi mešati. Nasilje nad ženama velikim se delom dešava upravo u "privatnoj" sferi.
2) Nasilje nad ženama od strane fizičkih lica...	Drugi problem tiče se glavnog smera ljudskih prava kao zaštite pojedinca od direktnog upada državne moći. Zaštita pojedinca od fizičkih lica ili nedržavnih organizacija najpre uopšte nije bila predviđena. Međutim, ono što je specifično za povrede ljudskih prava nad ženama je da njih ne izvršava država, niti pravna lica, već u velikom broju slučajeva upravo fizička lica, koja opet ostaju zaštićena od bilo kakve kazne, jer im to garantuju njihova ljudska prava, dakle garantuju im zaštitu pojedinca od državne moći. Upravo na ovakve povrede ljudskih prava žena, država ostaje gluha.
3) Specifične povrede ljudskih prava žena...	Treći problem leži u činjenici da je dosadašnji koncept ljudskih prava slabo primenjiv na povrede ljudskih prava žena. Postoje pre svega povrede ljudskih prava žena koje su iste kao i povrede ljudskih prava muškaraca, a to su kada žene po osnovu svoje rasne ili religijske pripadnosti ili čak zbog svojih političkih stavova bivaju progonjene od strane države. Ovakvim povredama ljudskih prava žena bave se nacionalne i međunarodne organizacije. Međutim, postoje i povrede ljudskih prava koje su specifične za žene, na primer, kada se položaj žena pogoršava samo po osnovu njihove polne pripadnosti. Primeri za to su silovanja, seksualna mučenja u zatvorima i izbegličkim logorima. A osim toga postoje i povrede ljudskih prava koje se vrše samo nad ženama, kao na primer, pobačaji ženskih fetusa ili nasilje nad ženama u braku.
4) Problem kulturne tradicije...	Četvrti problem postoji u vekovima staroj i duboko ukorenjenoj tradiciji povreda ljudskih prava žena u mnogim zemljama. Međunarodno poštovanje ovakve tradicije često je izazivalo revolt i pobune kod stanovništva. Protiv ovakve tradicije može se boriti jedino intenzivnim i dugoročnim merama koje se tiču svih sfera ljudskog života. Mnoge nezapadnjačke vlade neprestalno ukazuju na to je da koncept ljudskih prava jako obojen zapadnjačkom kulturom i da se ne može primeniti na njihove kulture i u njihovim sredinama. Po njima se tako "jednakost" između žene i muškarca nikako ne može preneti u njihove kulture. Oni se zalažu za tzv. "jednaku vrednost" muškarca i žene, pri čemu je bitno zadržati razlike među polovima. Ovo jednostrano argumentovanje često se prihvata od strane zapadnjačkih vlada pod motom tolerisanja. Međutim, bitno je naglasiti da ovakvo argumentovanje često vodi do opravdavanja teških povreda ljudskih prava žene, što opet ne predstavlja nikakvo kulturno nasleđe, već izvor represivnih vladajućih sistema (npr. Alžir ili Afganistan). Često se umetno konstruišu ovakvi odbrambeni sistemi zasnovani na tobožnjem kulturnom identitetu i tradiciji da bi se odvratila pažnja od stvarne socijalno-ekonomske nejednakosti i asimetričnih vladajućih odnosa.
Zapostavljanje prava žena...	Svi pomenuti problemi usko su povezani jedan s drugim i doveli su do toga da do početka 90-tih godina povrede ljudskih prava žena uopšte nisu posmatrane kao takve. Na primer, ovakve "povrede ljudskih prava žena" u Ujedinjenim nacijama raspravljane su unutar odvojenih gremija, koji su strukturalno bili izolirani od ostatka Ujedinjenih nacija i nisu imali zadovoljavajući budžet, ili su ovi problemi, pak, posmatrani kao dio socijalno-ekonomskog odela UN-a. Čak i najuticajnije organizacije za zaštitu ljudskih prava kao Amnesty International ili Human Rights Watch nisu poklanjali povredama ljudskih prava žena dovoljno pažnje zbog svoje orentacije prema zaštiti građanskih i političkih ljudskih prava. Tako se, na primer, seksualni napadi u oružanim konfliktima ili ratovima nisu smatrali povredom ljudskih prava. Njima je pripisivan pridev "privatne sfere" ili "izuzetno nepovljnih okolnosti" - dakle, počinioci nisu delovali u zvaničnoj funkciji, nego kao fizička lica, čime je to postajao slučaj za nacionalne sudove.
Kritika koncepta ljudskih prava sa stanovišta žena...	Borci za ljudska prava i prava žena od kraja 80-tih godina kritikuju koncept ljudskih prava i insistiraju na njihovom preoblikovanju i daljem razvoju u smislu poklanjanja više pažnje zaštiti prava žena. Najpre je potrebno dodati nove odredbe koje se tiču diskriminisanja žena u međudržavne pravne Ugovore. Putem ovih odredbi ženama bi trebala biti dodeljena ista pozicija kao i muškarcima - sa jednakim pravima i mogućnostima. Jer, dok se god prava žena ne budu posebno obrađivala u internacionalnim konvencijama, ni pojedinačne nacionalne države neće se osećati pozvanima da kažnjavaju prekršaje u ovoj sferi prava.
	Mnoge feministkinje pokušavaju učiniti postojeće međunarodne strandarde zaštite ljudskih prava korisnim i za žene, i to proširujući konkretne odredbe i na povrede ljudskih prava žena. Tako, na primer, prisilna prostitucija može spadati i pod "ropstvo", nasilje u kući i silovanje pod "mučenje". Drugi pokušavaju razrešiti "ograničenja pravne odgovornosti". Dok god muški počinioci krivičnih dela nad ženama mogu računati na blagonaklonost državnih organa, država je u svojoj funkciji prisilne moći obavezna da stvori delotvorne zakone za zaštitu svih svojih građana, uključujući i zaštitu od polnog nasilja. Osim toga, mnoge feministkinje kritikuju prednost građanskih i političkih prava nad socijanim i ekonomskim pravima i zalažu se za davanje iste važnosti ovim pravima. Uzimajući u obzir duboko ukorenjenu društvenu podređenost žena muškarcima, upravo su socijalna i ekonomska prava bitna za postizanje zaštite ljudskih prava žena. Većina feministkinja u osnovi priznaje paradigmu ljudskih prava. One postulišu dostojanstvo i integritet pojedinca, njegovu autonomiju i pravo na samoodređenje. Samo osiguravanje ove ideje odgovarajućim zakonima može garantovati da se o telu i životu žene ne može odlučivati bez njene saglasnosti.

Vuk Stefanovic Karadzic

	Vuk Stefanović Karadžić je rođen u selu Tršić u blizini Loznice, zapadna Srbija, 17. novembra 1787. godine. Ime je dobio iz praznovjerja, a razlog tome je želja roditelja da ga zaštite od vještica, zbog kojih su, kako se vjerovalo, svi dotadašnji muški potomci u porodici umrli. Od ranog djetinjstva ovaj genijalni samouk svojom snažnom voljom hvatao se u koštac sa opštom nepismenošću – iz Biblije je sam učio slova dok je čuvao stoku. Pisao je utapajući zaoštreni komad drveta u mastilo napravljeno od mješavine luga i vode ili životinjskog sala. Svoju pismenost proširuje pomažući u selu kod rođaka trgovca, koji je i sam brzo otkrio dječakovu nadarenost i pomagao mu koliko je mogao.
	Vukov otac sina potom šalje u jednu manju privatnu školu u Loznicu. Škola biva poslije izvjesnog vremena zatvorena, pa on prelazi u obližnji manastir Tronoša. Cijelo to vrijeme Vuk je radoznalo i strpljivo sakupljao i zapisivao pjesme, narodne umotvorine i priče, koje su u to vrijeme bile usmeno prenošene s koljena na koljeno. U Prvom srpskom ustanku postaje pisar kod hajdučkog harambaše, vojvode Đorđa Ćurčije, zatim pohađa školu koju je Dositej Obradović osnovao u Beogradu i radi kao carinik na Dunavu kod Kladova. Poslije propasti ustanka i pogibije vojvode, Vuk odlazi u Austriju (Karlowitz), gdje, između ostalog, uči njemački i latinski jezik. Nakon podizanja Drugog srpskog ustanka, vraća se u zemlju, gdje biva imenovan za ličnog sekretara prote Matije Nenadovica i član senata u Beogradu. Osmanlije guše i ovu narodnu bunu, njen vođa Đorđe Petrović Karađorđe, bježi u Austriju, a Vuk odlučuje da se i sam 1813. godine preseli u Beč i tamo nastavi svoj rad.
	U Beču se povezuje i druguje sa više poznatih ličnosti tog vremena, kao što su Johann Wolfgang von Göthe, Jacob Grimm (braća Grimm), Leopold Ranke i mnogi drugi. Ipak, Vuk najviše vremena provodi i najprisnije je povezan sa jednim svojim sunarodnjakom, kojem u velikoj mjeri zahvaljuje uspjeh svog djela – reformi jezika u Srbiji – Jernejom Kopitarom. Iako se i sam bavio tom idejom, na odlučujući korak ga je naveo i u radu ga cijelo vrijeme podržavao ovaj njegov dobar prijatelj, slovenski jezikoslovac i slavist. Kopitar je, naime, kod Vuka vrlo brzo uočio veliku nadarenost u razumijevanju i shvatanju narodnog jezika i kluture i savjetovao ga da se posveti isključivo literarnom radu. Široj javnosti pristupačne knjige u Srbiji u to vrijeme bile su napisane crkvenim staroslovenskim jezikom, čije je čitanje, ali i izgovor za običnog čovjeka bio teško pristupačan i razumljiv.
	Vuk je zbog toga nastojao i svu svoju koncentraciju usredsredio na stvaranje jednog „narodnog“ jezika sa jednostavnim i razumljivim tonskim simbolima. Taj „novi“ jezik trebalo je da zamijeni do tada upotrebljavani, a on je u tu svrhu neumorno radio, objavljivao brojne jezičke radove, između ostalog narodnu poeziju, gramatiku, sastavio obiman riječnik, čija je misao vodilja bila njegova poznata uzrečica – Piši kao što govoriš, čitaj kako je napisano! Godine 1828. knez Miloš Obrenović poziva ga nazad u zemlju sa molbom da se prihvati izrade zakonika tada već samostalne Srbije. Vuk je prihvatio poziv i prionuo na posao, ali, nakon samo dvije godine vraća se u Beč ne mogavši više, prema sopstvenom svjedočenju, podnijeti Obrenovićev despotizam, ali i pomalo razočaran nedostatkom dovoljnog broja zagovornika i pristalica provođenja neophodnih jezičkih reformi. Zdravog rasuđivanja i sa dragocjenom osobinom da shvati suštinu stvari, a rješenja izrazi jednostavno i svakom razumljivo, Vuk je znao da pobjede na bojnom polju predstavljaju samo dio uspjeha narodne revolucije i da kultura, u koju obavezno spada i jezik, nije ništa manje važna za postojanje jednog naroda. Na svoj način se, dakle, borio protiv samovlašća kneza Miloša Obrenovića i jakog fronta protivnika reforme jezika. Narednih godina (1834-1838) dao se na putovanja po Dalmaciji, Crnoj Gori, Mađarskoj i Hrvatskoj, a nešto kasnije i Srbiji, svo vrijeme ne prestajući boriti se za ostvarenje svog sna. Mnoga svoja djela prevodio je ili objavljivao na njemačkom jeziku. Njegov rad visoko vrednuju, između ostalih, akademije nauka u Beču, Berlinu, Moskvi, Jeni i Petrogradu i proglašavaju ga za svog počasnog člana.
					U domovini ima manje uspjeha – osim Obrenovića dugo se i srpska pravoslavna crkva protivila revolucionarnoj jezičkoj promjeni, sluteći čak i smanjenje broja pristalica, te na svoju stranu pokušava da privuče mnoge vodeće političke veličine tadašnje Srbije, što joj je dobrim dijelom i uspijevalo. Ipak, Vukove reformatorske ideje vremenom su sve više prihvatane u narodu, a odlučujuću prevagu su odnijele 1847. godine, kada su, na „novom“ jeziku, objavljene "Pesme" Branka Radičevića – dokaz da se "Vukovim jezikom" mogu pisati i umjetnička djela. Time je velika jezička reforma nepovratno zauzela svoje mjesto u narodu.Urođena svestranost tjerala ga je dalje, pa je, zajedno sa čitavim nizom srpskih, hrvatskih i drugih jezikoslovaca tog vremena (Đuro Daničić, vođa ilirskog pokreta u Hrvatskoj Ivan Mažuranić, već spomenuti Jernej Kopitar i mnogi drugi) 1850. godine, a na prijedlog i inicijativu slovenca Frana Miklošiča, učestvovao u izradi tzv. Bečkog sporazuma!
	Cilj sporazuma je bio stvaranje „jednog jezika za jedan narod“, koji poznajemo kao srpskohrvatski jezik, a time je trebalo da bude obuhvaćen cjelokupni region južnoslovenskih (jugoslovenskih) zemalja. Kao posebno bogatstvo tog jezika prihvaćena je mogućnost da se zadrže latinica i ćirilica kao pismene forme. Fonetski simboli imali su u oba pisma isto značenje, iako su neki od njih pisani različito. Već u poodmakloj starosnoj dobi Vuk je odlučio da ostatak svog života provede u Austriji. Bio je oženjen Anom Kraus, austrijankom, sa kojom je imao 13. djece. Jedna od njegovih kćerki, Wilhelmine, ostala je uz oca do njegove smrti i pomagala mu u radu, a poslije se vrlo uspješno bavila slikarstvom. Vuk Stefanović Karadžić je umro u Beču, 07. februara 1864., a 1897. godine njegovi su ostaci preneseni u Beograd. Njegov dugogodišnji rad obilježilo je bavljenje filologijom, etnologijom, književnošću, prevođenjem i diplomatijom, organizovao je istraživanja u svim jugoslovenskim zemljama, a kao njegovo najznačajnije i najvažnije dostignuće može se sa sigurnošću izdvojiti reforma pravopisa i književnog jezika u Srbiji! Doživio je da ta njegova jezička reforma 1860. godine bude i zvanično prihvaćena od svih narodnih slojeva i državnih struktura, pa i same srpske pravoslavne crkve, čime je njegov životni cilj bio i ostvaren.

Dogodilo se na današnji dan, 27. mart

1378. -	Umro je papa Grgur DžI, poslednji papa Francuz. Za papu je izabran 1370, a 1377. je vratio sedište katoličke crkve iz Avinjona u Rim uprkos otporu Francuza.
1625. -	Umro je kralj Džejms I Stjuart (James Stuart), prvi monarh koji je od 1603. do smrti vladao i Škotskom i Engleskom i prvi Stjuart na engleskom prestolu. Škotski presto nasledio je nakon abdikacije majke Meri Stjuart (Mary) 1567, a engleski 1603. nakon smrti Elizabete I.
1713. -	Po završetku Rata za špansko nasleđe, Španija je, prema Utrehtskom ugovoru, predala Velikoj Britaniji Gibraltar i Menorku.
1770. -	Umro je italijanski slikar Đovani Batista Tijepolo (Giovanni Battista Tiepolo), poslednji velikan venecijanskog slikarstva. Njegovi glavni radovi, monumentalne freske nalaze se u palatama i crkvama u Veneciji, Udinama, Milanu, Veroni. Snažno je uticao na nemačko i špansko slikarstvo u završnoj fazi baroka.
1802. -	Potpisan je Amijenski mirovni ugovor kojim je okončan rat između Velike Britanije i Francuske i njenih saveznika, Španije i Batavske Republike (Holandije). Britanija je zadržala Trinidad, preuzet od Španije, i Cejlon, koji je preuzela od Holandije.
1845. -	Rođen je nemački fizičar Vilhelm Konrad Rentgen (Wilhelm, Roentgen), dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 1901. za otkriće Dž-zraka (1895), koje su po njemu dobile naziv "rendgenski zraci".
1847. -	Američke trupe su, u Američko-meksičkom ratu, počele opsadu utvrđenja Vera Kruz, u kojem je bilo 5.000 Meksikanaca. Utvrđenje je palo nakon šestodnevnih borbi.
1860. -	M.L. Bajrn (Byrn) iz Njujorka patentirao je prvi spiralni vadičep.
1923. -	Umro je škotski hemičar i fizičar Džejms Đuer (James Dewar), koji je prvi dobio tečni, zatim i čvrst vodonik. Izumeo je termos-bocu.
1933. -	Japan je istupio iz Lige naroda nakon što je ta organizacija osudila japansku okupaciju Mandžurije.
1941. -	Nakon pristupanja Jugoslavije Trojnom paktu, u Beogradu je vojnim udarom svrgnut regent princ Pavle Karađorđević i na presto je doveden maloletni kralj Petar II Karađorđević. Zbačena je i vlada Dragiše Cvetkovića i Vlatka Mačeka i obrazovana nova s generalom Dušanom Simovićem na čelu.
1945. -	Nemci su u Drugom svetskom ratu lansirali poslednju raketu "Fau-2" na Veliku Britaniju. Projektil ispaljen iz holandskog grada Hag pao je na Orpington, jugoistočno od Londona. U eksplozijama tih raketa tokom rata poginulo je 8.958 Britanaca.
1958. -	Nikita Hruščov zamenio je na položaju predsednika sovjetske vlade Nikolaja Bulganjina.
1965. -	Umro je francuski arhitekta Šarl Eduar Žanre (Charles Edouard Jeanneret), poznat kao Le Korbizije (Corbusier), jedan od najvećih arhitekata 20. veka, koji je korišćenjem armiranog betona, stakla i gvožđa radikalno promenio tradicionalni način gradnje.
1968. -	U avionskoj nesreći, u eksperimentalnom letu u blizini Moskve poginuo je ruski kosmonaut Jurij Aleksejevič Gagarin, prvi čovek koji je u aprilu 1961. vasionskim brodom "Vastok" obleteo Zemlju.
1970. -	U zemljotresu u zapadnoj Turskoj, poginulo je više od 1000 ljudi, a 90.000 je ostalo bez domova.
1977. -	U najtežem udesu u istoriji vazduhoplovstva, poginula su 583 od 644 putnika i člana posade kada su se dva "Boinga 747", holandske kompanije KLM i američke Pan-Am, sudarila na pisti aerodroma Tenerife na Kanarskim ostrvima.
1980. -	U norveškom delu Severnog mora potonula je naftna platforma "Aleksandar Kiland". Poginulo je 147 ljudi.
1992. -	Poslednje jedinice bivše Jugoslovenske narodne armije napustile su Bivšu Jugoslovensku Republiku Makedoniju.
1996. -	Izraelski sud osudio je Jigala Amira (Yigal) na doživotni zatvor zbog ubistva izraelskog premijera Jicaka Rabina (Yitzhak) u novembru 1995.
1997. -	U Albaniji je poginulo 17 ljudi, u najtežem incidentu tokom dvomesečne antivladine pobune.
1998. -	Umro je nemački proizvođač automobila Ferdinand Porše (Porshe), osnivač fabrike sportskih vozila "Porše AG". Tokom vladavine Adolfa Hitlera bio je jedan od konstruktora "bube", popularnog automobila "folksvagen".
1999. -	Jugoslovenska protivvazdušna odbrana oborila je, tokom napada NATO-a na SR Jugoslaviju, američki bombarder "F-117 A". Avion "noćni jastreb" je pao u atar sela Buđanovci u Vojvodini.
2000. -	Vladimir Putin je pobedio na predsedničkim izborima u Rusiji sa više od 52 procenta glasova birača.
2002. -	Tužilaštvo u Splitu podiglo je optužnicu protiv osmorice bivših vojnih policajaca za ratne zločine protiv civilnog stanoviništva u splitskoj luci Lora 1992. godine.
2003. -	U pokušaju hapšenja u blizini Beograda ubijene su vođe kriminalnog "zemunskog klana" Dušan Spasojević "Šiptar" i Mile Luković "Kum", osumnjičeni za učešće u ubistvu premijera Srbije Zorana Đinđića.
2003. -	Stručnjaci iz Hong Konga su izjavili da su identifikovali virus koji je prouzrokovao misterioznu upalu pluća, kao novu vrstu iz porodice korona virusa, koji su drugi po uzrokovanju prehlada kod ljudi (SARS).
2006. -	Umro je slavni poljski pisac, klasik naučne fantastike Stanislav Lem (Stanislaw). Njegove najpoznatije knjige "Solaris", "Povratak sa zvezda" i "Zvezdani dnevnik" prevedene su na više od 40 jezika, među kojima i na srpski.

Dogodilo se na danasnji dan, 19. mart

1563. Mirom u Amboazu završen prvi verski rat u Francuskoj posle kojeg su protestanti dobili ograničenu slobodu veroispovesti. Protestantski ratovi potresali Francusku više od 30 godina. 1628. Englezi u Americi osnovali koloniju Masačusec. 1796. Republika Francuska donela Dekret o slobodi štampe, koji je po dolasku Napoleona na vlast dve godine kasnije prestao da važi, a štampa podvrgnuta strogoj cenzuri. 1812. Španski parlament u Kadisu usvojio liberalni ustav, koji je postao ideal slobodoumnih težnji građanske klase u evropskim državama. Posle povratka na presto 1813. kralj Ferdinand VII ukinuo Ustav i obnovio feudalno-apsolutistički poredak, ali posle izbijanja ustanka 1820. bio prisiljen da ga vrati na snagu. 1813. Rođen škotski misionar i istraživač Afrike Dejvid Livingston, 1855. otkrio Viktorijine vodopade. Prvi istraživao pustinju Kalahari, basen reke Zambezi i izvorište reke Kongo. Kao najveći britanski istraživač Afrike, sahranjen u Vestminsterskoj katedrali u Londonu. 1861. Englezi, posle višegodišnjih borbi, ugušili pobunu domorodačkog stanovništva Maora na Novom Zelandu, a oni se povukli u unutrašnjost ostrva. 1872. Rođen ruski baletski koreograf Sergej Pavlovič Djagiljev, osnivač čuvene grupe "Ruski balet", koja je sa izuzetnim uspehom nastupala od 1909. do 1929. 1920. SAD odbile da potpišu Versajski ugovor posle Prvog svetskog rata i da se priključe Društvu naroda, zbog bojazni od uvlačenja u rat u slučaju napada na neku članicu Društva. 1930. Umro engleski državnik Artur Džejms Balfur, premijer Velike Britanije od 1902. do 1906. Kao šef diplomatije 1917. objavio plan o stvaranju nacionalne države Jevreja u Palestini. 1945. Velika Britnija priznala Vladu Demokratske Federativne Jugoslavije, na čelu s Josipom Brozom Titom. Posle Velike Britanije, DFJ priznale i SAD, 18. marta, i SSSR, 29. marta. 1950. Umro američki pisac Edgar Rajs Barouz, poznat po seriji popularnih pustolovnih romana o Tarzanu. 1970. Šefovi vlada Istočne i Zapadne Nemačke Vili Brant i Vili Štof sreli se u Erfurtu, što je bio prvi susret zvaničnika dve zemlje od podele Nemačke 1949. 1977. U predsedničkoj rezindenciji u Brazavilu ubijen predsednik Konga Marijen Nguabi. Za ubistvo optužen i potom pogubljen bivši šef države Alfons Masamba Deba. Vlast preuzela vojna hunta, a za predsednika u aprilu 1977. proglašen pukovnik Joakim Jombi Opango. 1978. Izraelska vojska okupirala veći deo juga Libana. 1991. Narodna skupština Srbije preuzela ovlašćenja raspuštene Skupštine Kosova i razrešila dužnosti Rizu Sapundžiju, člana Predsedništva SFRJ sa Kosova. 1994. Trupe Vlade u Pnom Penu zauzele grad Pailin na istoku Kambodže, glavno uporište maoističkog gerilskog pokreta "Crveni Kmeri". 1994. U eksploziji bombe podmetnute u podzemnu železnicu u glavnom gradu Azerbejždana Bakuu poginulo 12, povređeno više od 50 osoba. 1996. Policija Federacije Bosne i Hercegovine ušla u Grbavicu, poslednju sarajevsku opštinu koju su u bosanskom ratu držale srpske snage. Time završen transfer vlasti u sarajevskim opštinama koje su prema Dejtonskom sporazumu pripale Federaciji BiH. Najveći deo srpskog stanovništva dva dana ranije napustio Grbavicu, a prema podacima Ifora, tokom transfera vlasti iz Sarajeva se iselilo oko 60.000 Srba. 1996. U glavnom gradu Filipina Manili u požaru u jednoj diskoteci poginulo najmanje 150 osoba. 1997. Umro američki slikar holandskog porekla Vilem de Kuning, utemeljivač apstraktnog ekspresionizma, koji je četrdesetih godina XX veka preobrazio slikarstvo u SAD. 1999. Libija se saglasila da škotskom pravosuđu do 6. aprila 1999. preda dva Libijca osumnjičena da su u decembru 1988. izazvala eksploziju američkog putničkog aviona "boing 747" iznad Lokerbija u Škotskoj, a u kojoj je poginulo 270 osoba. 1999. U eksploziji bombe koju su čečenski teroristi aktivirali na pijaci u južnom ruskom gradu Vladikavkaz poginulo više od 50 osoba. 1999. Posle neuspelih pregovora Srba i kosovskih Albanaca u Parizu, predsednik SAD Bil Klinton izjavio da je "prag prekoračen" i da problem Kosova ugrožava nacionalne interese SAD. Diplomate zapadnih zemalja počele da napuštaju Beograd, a međunarodni verifikatori Kosovo. 2001. Socijalista Bertran Delano, pobedivši na izborima, postao prvi gradonačelnik Pariza iz redova levice. 2002. Zimbabve na godinu dana suspendovan iz Komonvelta.

Malo poezije

OPOMENA

Važno je, možda, i to da znamo:
čovek je željan tek ako želi.

I ako sebe celog damo,
tek tada i možemo biti celi.

Saznaćemo tek ako kažemo
reči iskrene, istovetne.

I samo onda kad i mi tražimo,
moći će neko i nas da sretne.

Miroslav Antić

Dogodilo se na danasnji dan - 12.mart

1365. - Osnovan je Bečki univerzitet.

1737. - Mošti Galileja prenesene su u crkvu Santa Kroče u Firenci, Italija.

1755. - U Americi je instalirana prva parna mašina - za ispumpavanje vode iz izvora.

1856. - Rođen je srpski vojvoda Stepan - Stepa Stepanović, jedan od najistaknutijih vojskovođa u dva balkanska i Prvom svetskom ratu. U Cerskoj bici u avgustu 1914. Druga armija je pod njegovom komandom razbila austrougarske trupe, za šta je dobio čin vojvode, a na Solunskom frontu u septembru 1918. Druga armija je, napadajući na glavnom pravcu, u sadejstvu s Prvom armijom, probila neprijateljsku odbranu, potom izbila na bugarsku granicu i prinudila Bugarsku na kapitulaciju. Posle završene Artiljerijske škole u Beogradu, u srpsko-turskim ratovima od 1876. do 1878. iskazao je veliku ličnu hrabrost i umešnost u komandovanju. Učestvovao je i u srpsko-bugarskom ratu 1885, a nekoliko godina kasnije postao je profesor istorije na Vojnoj akademiji u Beogradu i pomoćnik načelnika Glavnog generalštaba. U generalski čin unapređen je 1907. i postavljen je za komandanta Šumadijske divizije, 1908. je postao ministar vojske, zatim komandant Drinske, pa Moravske divizije i od 1911. do 1912. ponovo ministar vojske. U Prvom balkanskom ratu komandovao je Drugom armijom u Kumanovskoj bici, posle čega je krajem 1912. i početkom 1913. učestvovao u opsadi i zauzimanju Jedrena. U Drugom balkanskom ratu uspešno je s Drugom armijom odbranio pravac dolinom Nišave prema Pirotu. Na početku Prvog svetskog rata je, zamenjujući načelnika štaba Vrhovne komande vojvodu Radomira Putnika, uspešno sproveo mobilizaciju i koncentraciju srpske vojske, a posle Cerske bitke, u septembru 1914, njegova Druga armija je upornom odbranom osujetila austrougarsku Petu armiju da forsira Drinu. Potom su u Kolubarskoj bici u drugoj polovini novembra 1914. snage pod njegovom komandom vodile teške borbe na području Lazarevca i sprečile austougarske trupe da s juga obuhvate srpsku vojsku i potom u decembarskoj kontraofanzivi učestvovale u izbacivanju austrougarske vojske iz Srbije. Prilikom povlačenja srpske vojske krajem 1915. i početkom 1916, uspeo je da s Drugom armijom, u sadejstvu s Timočkom vojskom, uspori napredovanje bugarske Prve armije.

1868. - S pravopisa Vuka Karadžića skinuta je zabrana. Rešenje o tome potpisao je, na osnovu odluke kneza Mihaila Obrenovića, ministar prosvete Dimitrije Crnobarac, bečki i pariski doktor nauka. Konačnu pobedu svog pravopisa Karadžić nije doživeo.

1880. - Rođen je srpski pisac Vladislav Petković Dis, jedan od najtalentovanijih pesnika srpske književnosti. Posle završene gimnazije, bio je učitelj u selu Prliti, potom carinski činovnik u Beogradu, ali je najmanje bio sklon činovničkom redu - živeo je boemskim životom. S piscem Simom Pandurovićem, jednim od osnivača srpske moderne, uređivao je časopis "Književna nedelja". Prvi svetski rat ga je odveo u tuđinu, a utopio se u moru kraj grčkog ostrva Krf 1917, kad je nemačka podmornica torpedovala brod kojim se iz Francuske vraćao u otadžbinu. Lirika mu je autentična, veoma senzibilna i fluidna, muzikalna u ritmu i emocijama, okrenuta unutrašnjem životu, maštanju i halucinacijama. Njegov pesimizam iskazuje viziju smrti, zlosutnosti i dubok lični bol. Dela: zbirke pesama "Utopljene duše", "Mi čekamo cara".

1935. - Umro je srpski fizičar, elektrotehničar i pronalazač Mihailo Pupin, naučnik svetskog glasa. Iz rodnog Idvora u Banatu 1874. je, posle školovanja u Pančevu i Pragu, otišao u SAD, gde je završio Kolumbija univerzitet u Njujorku, na kojem je potom bio profesor teorijske fizike i 40 godina predsednik Instituta radio-inženjera. Električni rezonator koji preko istog provodnika omogućuje istovremeni prenos vesti na različitim talasnim dužinama bio je prvi od njegovih mnogobrojnih pronalazaka. Najvećim otkrićem - samoindukcionim kalemovima ("Pupinovi kalemovi") - omogućio je prenos telefonskih razgovora na veliku daljinu. Takođe, otkrio je sekundarne radijacije rendgenskih zraka, elektromagnetske detektore, napisao je univerzitetski udžbenik termodinamike. Za naučni rad odlikovan je 1920. Edisonovom medaljom, a za knjigu o svom životu "Immigrant to Inventor", kod nas prevedenu pod naslovom "Od pašnjaka do naučenjaka", dobio je 1924. Pulicerovu nagradu. Njegovo ime nose fizičke laboratorije Kolumbija univerziteta.

1938. - Nemačka je izvršila aneksiju Austrije.

1964. - Umro je srpski slikar Jovan Bijelić, član Srpske akademije nauka, jedan od najznačajnijih jugoslovenskih likovnih stvaralaca između dva svetska rata. Studirao je u Sarajevu, Krakovu, Parizu i Pragu. Postao je 1919. scenograf (potom i šef slikarske radionice) Narodnog pozorišta u Beogradu, gde je živeo do smrti. Slikao je portrete, pejzaže, mrtvu prirodu i kompozicije. Prošao je nekoliko faza u kojima je izražen uticaj kubizma u skulpturskoj koncepciji čvrsto modelovane forme i škrtosti palete, a potom je, pod uticajem fovizma, stvarao koloritna dela izuzetne sočnosti i čulne ekspresije. U poslednjoj fazi rastvarao je predmete uznemirenim potezima boje. Imao je privatnu školu, iz koje je izašao niz slikara. Dela: "Portret devojke", "Kupačica", "Jajce", "Kći umetnikova", "Dvorište", "Ženski akt", "Sarajevo", "Portret starice".

1970. - SAD su snizile starosnu granicu glasača - sa 21 na 18 godina.

2000. - Umro je srpski trener Aleksandar Nikolić, tvorac superiorne jugoslovenske škole košarke, najznačajniji stručnjak evropske košarke u 20. veku. Košarku je počeo da igra 1946. i nastupao je za više ekipa uključujući "Crvenu zvezdu" i "Partizan". Za jugoslovenski nacionalni tim odigrao je 11 utakmica, a 1951. je postao trener reprezentacije Jugoslavije, kojoj je doneo prve medalje 1961. na evropskom i 1963. na svetskom prvenstvu, kao i tutule prvaka Evrope 1977. i sveta 1978. Kao trener "OKK Beograda", osvojio je prvenstvo i Kup Jugoslavije, s "Crvenom zvezdom" Kup Jugoslavije i Kup pobednika kupova, a sa "Injisom" iz Varezea sve što se moglo osvojiti - tri titule prvaka Italije, tri kupa te zemlje, tri Kupa evropskih šampiona i dva Interkontinentalna kupa. U košarkaškim krugovima najčešće su ga nazivali Profesor, a bio je učitelj i plejade srpskih trenera, čije su ekipe praktično monopolizovale evropske klupske titule. Zbog ogromnih zasluga za košarku, 1998. je uvršten u čuvenu "Kuću slavnih" u američkom gradu Springfild, kolevci košarkaške igre.

2003. - Na predsednika Vlade Republike Srbije, dr Zorana Đinđića, izvršen je atentat ispred zgrade Vlade Srbije u Beogradu. Dr Zoran Đinđić je podlegao ranama u 13:30 u Urgentnom centru Kliničkog centra Srbije. Na predlog Vlade Srbije, vršilac dužnosti predsednika Srbije, Nataša Mićić, uvela je vanredno stanje u zemlji.